Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

 

 

«Γλυκύ δι’ απείρω πόλεμος» Πίνδαρος

 

 

«Πόλεμος ένδοξος ειρήνης αισχράς αιρετώτερος» Δημοσθένης

 

κι ακόμα:

 

«Δεν υπήρξε ποτέ καλός πόλεμος ή κακή ειρήνη» Βεν. Φραγκλίνος

 

 

 

Τρία διαφορετικά ρητά, σοφών ανθρώπων διαφορετικών εποχών, διαφορετικών λαών, για τον ίδιον όρο, πόλεμος!

 

Ο ένας, ο Πίνδαρος, κάνει τη σοφή διαπίστωση ότι ο πόλεμος είναι ελκυστικός, «γλυκύς» για τον «άκαπνο». Για εκείνον που δεν τον έχει ζήσει. Για εκείνον που έχει «ακούσει», που έχει διαβάσει για τα κατορθώματα και τους ηρωισμούς, για τα οποία, από την αρχαιότητα ακόμη, έχουν γραφεί έπη, διθύραμβοι, αίνοι! Για ’κείνον, τον σύγχρονο νέο, που τους έχει δει και τους έχει γνωρίσει, μέσα από την τηλεόραση, τα play games – τα ηλεκτρονικά παιχνίδια της εικονικής πραγματικότητα.

 

Ο άλλος, ο Δημοσθένης, από άλλη σκοπιά, δικαιώνει τον πόλεμο, ως αναγκαίο κακό, προκειμένου ν’ αποδεχθείς μιαν ιταμή ντροπιαστική και επιζήμια ειρήνη, ενώ ο τρίτος, ο Αμερικανός, δεν θεωρεί κανέναν πόλεμο καλό – ούτε αυτόν που γίνεται για την ανεξαρτησία ή την απελευθέρωση, ως επιβεβλημένο κακό, ή «υπέρ βωμών και εστιών».

 

Έτσι όμως, δεν θα έπρεπε να είχε γίνει ο πόλεμος της ανεξαρτησίας των Αμερικανών, ούτε των Ελλήνων για την ανάκτηση της ελευθερίας τους πριν 200 χρόνια, ούτε κατά του ΝΑΖΙσμού και του φασισμού το 1939-1945, ούτε οι Θερμοπύλες, ο Μαραθώνας και η Σαλαμίνα, ούτε...

 

Δίχως να λάβω υπ’ όψιν μου τους θεωρητικούς του πολέμου – τον Κλαούζεβιτς, τον Μακιαβέλλι, τον Ναπολέοντα, ούτε τον Κινέζο Σουν Τζου και τόσους άλλους – θ’ αποτολμήσω να τον περιγράψω από τη δική μου εμπειρία.

 

Μια εμπειρία που απέκτησα άθελά μου παθητικά, δίχως να λάβω μέρος σε μάχη, γιατί έμεινα, λόγω ηλικίας, άκαπνος. Αισθάνομαι «τυχερός», αλλά και μειονεκτικά.

Άκουσα τις σειρήνες να ηχούν, τις βόμβες να βροντούν και να μας ταρακουνούν, μπήκα σε καταφύγια – λαγούμια μέσα στο χώμα, καμμιά εικοσαριά σκαλοπάτια κι από πάνω ένας λοφίσκος σακιά άμμος - έζησα την κατοχή, την πείνα, την αντίσταση, τους σκοτωμούς, τα μπλόκα... Τί να πρωτοθυμηθείς; Όλα αυτά που βλέπεις στην τηλεόραση της προπαγάνδας, τα παιδάκια.... Δεν έχουνε, λένε οι ρεπόρτερ, θέρμανση. Εγώ, όταν μου μίκρυνε το καμηλό παλτουδάκι, επτά χρονών, φόρεσα «σαμαροσκούτι» (το ύφασμα που βάζουν στα γαϊδουροσάμαρα.

Άστα. Θέρμανση, λέει: Ζεσταινόμαστε, στην καρδιά της Αθήνας με «μαγκάλι» με τα κάρβουνα. Τρώγαμε ψωμί με το δελτίο, από σκουπόξυλο, που δεν είχε συνοχή και γι’ αυτό οι φουρναρέοι, βάζανε αποκάτω τσιγαρόχαρτο για να μη διαλύεται.

Τί να θυμηθείς; Τα τυμπανιασμένα από την πείνα πτώματα, που τα μάζευε το κάρο του Δήμου; Βιβλίο ολόκληρο από δυστυχία, στερήσεις, καταπίεση... Εξευτελισμός της υπόστασης του ανθρώπου. Προδοσίες, καταδότες με κουκούλες... αλλά και ανθρωπιά, αλληλεγγύη, ηρωισμοί, πλάι στο τενεκεδάκι για το συσσίτιο (πλιγούρι, όχι αυτό· το πλιγούρι πολυτελείας· χυλός – από τί;

Ο πόλεμος δεν είναι τα εμβατήρια, τα ηρωικά, οι μεγάλες κουβέντες – που ξεχνιώνται μετά – ο πόλεμος είναι ο αφύσικος, άγριος και πρώιμος θάνατος. Είναι τα κομμένα πόδια, χέρια, οι ακρωτηριασμοί, οι τραυματίες, οι σακάτηδες η πείνα, η δυστυχία, η βαρβαρότητα· η ντροπή για το ανθρώπινο είδος.

Όμως, όταν στον επιβάλλουν άδικα – όχι πάντα ξεκάθαρα, με όπλα, αλλά ύπουλα, με παγαποντιά – τί να κάνεις; Να τα «κατεβάσεις» να τους πεις «περάστε; Τότε δεν είσαι Άνθρωπος (άνω θρώσκων – που κοιτάει ψηλά), είσαι ανδράποδο, δούλος.

«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους» (= Ο Πόλεμος είναι μεν των πάντων πατέρας, των πάντων δε κυρίαρχος. Και τους μεν ήρωες, αναδεικνύει με θεϊκές ιδιότητες· από τους ανθρώπους δε, άλλους υποδουλώνει και άλλους διατηρεί ελεύθερους) κατά πως είπε ο σκοτεινός φιλόσοφος Ηράκλειτος. Διαλέγετε και παίρνετε.

Μετά απ’ αυτά, θαρρώ πως δεν πρέπει όλους τους πολέμους να τους βάλουμε στο ίδιο τσουβάλι, επειδή είναι το ίδιο απεχθείς στη δράση τους, και στις συνέπειές τους.

 

 

 

Δυο μεγάλες κατηγορίες είναι: Απ’ τη μια οι επιθετικοί πόλεμοι και απ’ την άλλη, οι αμυντικοί. Εκ πρώτης όψεως, με την πρώτη επιπόλαιη ματιά μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τους πρώτους, απευκταίους, άδικους, κακούς· τους δεύτερους δε αναγκαίους – διότι δικαιούσαι ν’ αμυνθείς σ’ αυτόν που σου επιτίθεται αδίκως(;) άρα καλός, παρ’ όλα τα δεινά που κι ο ίδιος επιφέρει.

Οι επιθετικοί πόλεμοι, είναι συνήθως κατακτητικοί, αλλά όχι πάντα. Μπορεί να βρεθείς στην κατάσταση του επιτιθέμενου ως απελευθερωτής, ή ως αμυνόμενος από τη βέβαιη προγραμματισμένη και μεθοδικά παρασκευασμένη και αναμενόμενη επίθεση του αντιπάλου.

Διερωτηθείτε αλήθεια, αν η Κύπρος, ή η Ελλάδα μαζί με την Κύπρο είχαν την αντικειμενική δυνατότητα, επιτιθέμενες ν’ ανακαταλάβουν τα εδάφη της Βόρειας Κύπρου – που κατέλαβαν οι Τούρκοι άδικα και απρόκλητα, πριν μισό αιώνα και μετά από συνεχείς, σκόπιμα άκαρπες διπλωματικές προσπάθειες – θα ήσαν άδικα επιτιθέμενες; Δεν θα έπρεπε αυτός ο επιθετικός πόλεμος να θεωρηθεί απελευθερωτικός;

 

 

 

Ας διερωτηθούμε ακόμη, γνωρίζοντες όμως τα πραγματικά περιστατικά.

Α) της ιστορίας της Ουκρανίας, της εθνοτικής της σύστασης και υπόστασης, όπως την αποτύπωσα στο άρθρο μου «Η Ουκρανία είναι ΡΩΣΙΑ»¹ και

Β) τα πρόσφατα ιστορικά γεγονότα, από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, τις υποσχημένες δεσμεύσεις των ΗΠΑ επανειλημμένα, ότι «το ΝΑΤΟ δεν θα προχωρήσει ούτε ίντσα προς τη Ρωσία», πράγμα που παραβιάστηκε κατά κόρον.

Γ) Τα γεγονότα του 2014 και τη μετέπειτα επιθετική στάση των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και την πρόθεσή τους να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., τότε, λογικά και απροκατάληπτα, πρέπει να δεχθούμε ότι ο πρόσφατος «επιθετικός» πόλεμος της Ρωσίας κατά του καθεστώτος Ζελένσκι, είναι αμυντικός και η αντίδραση της Δύσης πολύ επικίνδυνη, χωρίς να αποκλείεται η μικρή έστω πιθανότητα, να εκραγεί πυρηνικός πόλεμος! (γιατί κατασκευάζονται εξ άλλου τα πυρηνικά και τα άλλα όπλα – βιολογικά, χημικά κ.λπ.).

 

 

Η πόρτα του «τρελοκομείου» είναι ξεκλείδωτη. Ας προσέξουμε όλοι μας – με όσα ασυλλόγιστα και παρορμητικά λέμε και γράφουμε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) να μην αναγκάσουμε ή να μην ενθαρρύνουμε κάποιον «τρελό» να την ανοίξει!

Μην παίζουν, μην παίζετε, μην παίζουμε «ἐν οὐ παικτοῖς».