Το Κέντρο Ερευνών Αστρονομίας και Εφηρμοσμένων Μαθηματικών (ΚΕΑΕΜ) της Ακαδημίας Αθηνών παρέδωσε το Δεκέμβριο του 2015 μία πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία πρόγνωσης ηλιακών εκλάμψεων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και αναβαθμίστηκε σε Κέντρο Εξειδικευμένων Υπηρεσιών για τον Οργανισμό.
 
Οι ηλιακές εκλάμψεις είναι γιγάντιες εκρήξεις που πραγματοποιούνται κοντά στην επιφάνεια του Ήλιου και οφείλονται στα ισχυρότατα ηλιακά μαγνητικά πεδία, τα ισχυρότερα στο ηλιακό σύστημα. Πεπλεγμένες συστάδες μαγνητικών δυναμικών γραμμών «ηρεμούν» επανασυνδεόμενες σε καταστάσεις χαμηλότερης ενέργειας, απελευθερώνοντας μέσα σε μερικά λεπτά ενέργεια που ισοδυναμεί με αυτή δισεκατομμυρίων ατομικών βομβών.
 
Αυτή η τεράστια ποσότητα ενέργειας μετατρέπεται σε υψηλής συχνότητας ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία η οποία μπορεί να απειλήσει τόσο αστροναύτες όσο και ευαίσθητα ηλεκτρονικά κυκλώματα σε τροχιά γύρω από τη Γη. Επιπλέον, μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων, γνωστών ως “πλάσμα”, τα οποία εκτοξεύονται από τον Ήλιο με μεγάλη ταχύτητα. Εφόσον φτάσουν στην ιονόσφαιρα της Γης, τα σωματίδια του πλάσματος είναι δυνατό να προκαλέσουν τοπικές ή εκτεταμένες διακοπές των τηλεπικοινωνιών (radio blackouts).
 
Για την υψίσυχνη ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των εκλάμψεων (ακτίνες Χ και γ) δεν υπάρχει δυνατότητα έγκαιρης πρόγνωσης, δεδομένου ότι αυτή διαδίδεται με τη μέγιστη ταχύτητα στο σύμπαν, αυτή του φωτός. Για τα μεγάλης ταχύτητας φορτισμένα σωματίδια, ο χρόνος αντίδρασης, μετά την παρατήρηση της ακτινοβολίας, είναι μικρός, το πολύ μερικές δεκάδες λεπτά. Γίνεται σαφές, συνεπώς, ότι οι μεγάλες ηλιακές εκλάμψεις πρέπει να προβλέπονται αξιόπιστα πριν από την εκδήλωσή τους στον Ήλιο.
 
Η υπηρεσία A-EFFort είναι μόλις η τρίτη πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία πρόγνωσης εκλάμψεων παγκοσμίως και η πρώτη τέτοιου τύπου για την ESA. “Mεταφράζει” τη μαγνητική πολυπλοκότητα των ηλιακών κέντρων δράσης, τα οποία γεννούν τις εκλάμψεις, σε 24ωρες πιθανότητες εκδήλωσης εκλάμψεων.
 
Η διαδικτυακή της παρουσίαση γίνεται άμεσα κατανοητή, χρησιμοποιώντας χρώματα οδικών φαναριών (πράσινο, πορτοκαλί, κόκκινο) για να αποδώσει τον κίνδυνο εκδήλωσης μεγάλης έκλαμψης. Είναι ελεύθερα προσβάσιμη στην ιστοσελίδα http://a-effort.academyofathens.gr, κατόπιν εγγραφής στην ιστοσελίδα της διαδικτυακής πύλης της ESA για τον διαστημικό καιρό http://swe.ssa.esa.int/.
 
Η πρόγνωση ανανεώνεται κάθε τρεις ώρες χρησιμοποιώντας τα πιο πρόσφατα δορυφορικά δεδομένα παρατήρησης του Ήλιου. H υπηρεσία λειτουργεί από τις εγκαταστάσεις του ΚΕΑΕΜ σε ειδικά διαμορφωμένο, αυτόνομα κλιματιζόμενο, χώρο.
 
Η υπηρεσία θα λειτουργεί αρχικά έως και τον Σεπτέμβριο του 2018, οπόταν θα ληφθούν αποφάσεις από την ESA και την ομάδα του ΚΕΑΕΜ για την περαιτέρω πορεία της. Η πραγματοποίησή της οφείλεται στις συντονισμένες, άοκνες προσπάθειες μιας μικρής ομάδας ερευνητών του ΚΕΑΕΜ η οποία περιλαμβάνει δύο ηλιακούς φυσικούς, έναν μηχανικό λογισμικού, μία ειδικό στη δημιουργία ιστοσελίδων, μια διοικητική γραμματέα και έναν τεχνικό. Η ομάδα συνεργάστηκε και με μέλη της αποστολής SDO της NASA στο Πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ για την αυτόματη παροχή δεδομένων από το διάστημα και την προ-επεξεργασία τους για τις ανάγκες της υπηρεσίας A-EFFort.
 
Με την ευκαιρία της επιτυχούς παράδοσης της υπηρεσίας στην ESA, ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του προγράμματος A-EFFort, Δρ. Μανώλης Γεωργούλης του ΚΕΑΕΜ της Ακαδημίας Αθηνών, δήλωσε: “Εκ μέρους ολόκληρης της ομάδας, είμαστε ευτυχείς που παραδίδουμε την υπηρεσία A-EFFort στην ESA με την ελπίδα ότι θα συνεισφέρει στην προσπάθεια της ανθρωπότητας να κατανοήσει ένα άγνωστο πρόβλημα, πολύ μεγαλύτερο από τα γήινα μέτρα αλλά τόσο σημαντικό για την – επανδρωμένη ή μη – μελλοντική εξερεύνηση του διαστήματος».
 
Για επιπλέον πληροφορίες:
Μανώλης Κ. Γεωργούλης, Κύριος Ερευνητής ΚΕΑΕΜ της Ακαδημίας Αθηνών.
Ηλ. διεύθυνση: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., Τηλ: +30 210 6597103.
 

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 296 guests και κανένα μέλος