Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

CERN

Η Ευρώπη παίρνει πρωτιά στη «συνάντηση με το Θεό»

(Για μένα, ένας αξίζει για χιλιάδες (10.000), εάν είναι άριστος.

Ηράκλειτος

Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2008. Το μεγάλο ραντεβού με την αρχή της συμπαντικής ιστορίας ξεκίνησε.

10:30 ώρα Ελλάδας. Δεν μας ρούφηξε η «μαύρη τρύπα» της Γενεύης. Ούτως ή άλλως δεν θα γινόταν σήμερα. Αν συμβεί κάτι, αυτό μεταχρονίζεται για την 21η Οκτωβρίου. Γιατί τότε έχει προγραμματιστεί η τεχνητή σύγκρουση αδρονίων (Hadron), για να δούμε πως ήταν η κατάσταση της ύλης ένα απειροελάχιστο κλάσμα του δευτερολέπτου (10^-43) μετά τη μεγάλη έκρηξη (big-bang) της δημιουργίας του σύμπαντος – 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

(Και όχι βέβαια 7.516 χρόνια από κτίσεως κόσμου, κατά το εβραϊκό χρονολόγιο και τη χριστιανική πίστη).

Με δυο λόγια, που θα τα έχετε ξαναδεί ίσως, το Cern (σερν), είναι το Ευρωπαϊκό Κέντρο Στοιχειωδών Σωματιδίων, το μεγαλύτερο στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1954 και συμμετέχουν σήμερα 20 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάς, ως ιδρυτική χώρα. Ερευνά τα συστατικά της ύλης και τις δυνάμεις που τα συγκρατούν και τη συγκροτούν.

Ο επιταχυντής LHC (Large Hadron Collider) που κατασκεύασε, πραγματοποιεί ήδη «το πείραμα του αιώνα».

Βρίσκεται στη Γενεύη, στα σύνορα της Ελβετίας με τη Γαλλία και σε μέσο βάθος 100μ. εντός του εδάφους, έχει περιφέρεια 27 χιλιομέτρων.

Μέσα  στον επιταχυντή, μ’ ένα σύστημα μεγάλων ηλεκτρομαγνητών,  που ο  μεγαλύτερος,  στο  κέντρο του, ζυγίζει περισσότερο από τον πύργο του Άιφελ, τα σωματίδια κινούνται με ταχύτητα που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός, πραγματοποιώντας 11.000 περιστροφές το δευτερόλεπτο.

Μεταξύ των βασικών επιδιώξεων του εγχειρήματος είναι η πειραματική – εργαστηριακή ανίχνευση του σωματιδίου του Higgs, από το όνομα του Νομπελίστα φυσικού που το ανακάλυψε θεωρητικά, πριν περίπου 50 χρόνια.

400 χιλιάδες χρόνια για τα πρώτα άτομα,

400 εκατομμύρια για τα πρώτα αστέρια

Δύο λόγια όμως για τη δημιουργία του σύμπαντος μετά τη μεγάλη έκρηξη

- 10^-35 του δευτερολέπτου (ένα απειροελάχιστο κλάσμα) μετά το big-bang αρχίζει ο πληθωρισμός (δεν έχει καμία σχέση με τον πληθωρισμό στην οικονομία, αλλά με την εκθετική διαστολή του σύμπαντος).

- Θα χρειαστούν 400 χιλιάδες χρόνια περίπου (379.000 χρόνια για την ακρίβεια) για να δημιουργηθούν τα πρώτα άτομα υδρογόνου και ηλίου και

- 400 εκατομμύρια χρόνια για να εμφανιστούν τα πρώτα άστρα

- 10 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου για να εμφανισθεί η γη,

- κι άλλα 4.000 εκατομμύρια χρόνια για να εμφανιστούμε εσείς κι εγώ και μετά μια σύντομη «λάμψη», να εξαφανιστούμε, ως διάττοντες αστέρες – βράχια ή πετρούλες – αποσυνθέτοντας την έμβια οργανική μας οντότητα και επανασυνθέτοντας, διασπείροντας τα συστατικά μας στοιχεία, με τον «ομοούσιον» υλικό κόσμο.

Το «σωματίδιο του Θεού»

Ποιος όμως είναι ο ρόλος του σωματιδίου του Higgs ή «το σωματίδιο του Θεού», για το οποίο υπάρχει τόσο ενδιαφέρον;

Χωρίς το σωματίδιο του Higgs, το σύμπαν θα ήταν …ασώματο. Είναι αυτό που δίνει μάζα στην ύλη.

«Πιστεύω ότι θα το βρούμε στον επιταχυντή του CERN (LHC). Αν δεν το βρούμε θα προβληματιστώ πάρα πολύ. Δεν μπορώ να σκεφθώ άλλη εξήγηση για τη μάζα που έχουν τα υπο-ατομικά σωματίδια», δήλωσε στη Γενεύη ο ίδιος ο Higgs, που πλησιάζει τα 80.

Τώρα μη μπλέξουμε με κουάρκς, ηλεκτρόνια, νετρόνια, μποζόνια, φωτόνια, παραδοξόνια, νετρίνα και τις «συγκολητικές» δυνάμεις της φύσης (βαρυτική, ισχυρή, ηλεκτρασθενή) και άλλα τέτοια που είναι πολύ χρήσιμα για τους επιστήμονες, αλλά κουραστικά και …κινέζικα για τους αμύητους.

(Από ‘δω και κάτω κατάλληλο μόνο για μη δογματικούς και φανατικούς)

Είπαμε να κάνουμε μια φιλοσοφική προσέγγιση στο όλο γεγονός και εξ’ αιτίας αυτού και κυρίως της παρωνυμίας του σωματιδίου, ως «σωματίδιο του Θεού».

Γιατί ονομάσθηκε έτσι; Γιατί παίζει, με την αλληλοεπίδραση των πεδίων τους με τα πεδία των άλλων μικροσωματιδίων καθοριστικό ρόλο της υπόστασής τους. Της μάζας τους. Του προσδίδουν δηλαδή «θεϊκή» βαρύτητα.

Δεν πάνε μ’ αυτό ν’ αμφισβητήσουν και ν’ αντικαταστήσουν την έννοια του Θεού, ως «δημιουργού». Εξ’ άλλου ο Θεός είναι ταμπού, ποιος τον ακουμπάει; Όπως μου’ χε πει κάποτε ένας μητροπολίτης «όποιος τα βάζει με τον Θεό, βγαίνει χαμένος»! Σωστά. Ενώ όποιος τον καπηλεύεται βγαίνει πολλαπλώς κερδισμένος: Πολιτικά, κοινωνικά και περιουσιακά βεβαίως, βεβαίως.

Δεν πάνε λοιπόν ν’ αποδείξουν ότι ο κόσμος έγινε από μόνος του, αυτομάτως από το χάος, από το τίποτα! Δηλαδή, ότι δεν υπάρχει θεός.

Οι θεοί υπάρχουν και μόνο ακόμα γιατί «αυτό» πιστεύει η τρανταχτή πλειονότητα των ανθρώπων. Γιατί είναι η κρατούσα δογματικά άποψη. Γιατί οι «εκπρόσωποί» τους επί γης, το ιερατείο, κρατά τα σκήπτρα ακόμη: Με τον υπερφυσικό τρόμο για αιώνιες τιμωρίες και ελπίδες για αιώνια ζωή και ζωή χαρισάμενη …μετά θάνατον.

Με την αλληλοβοήθεια και αλληλοεξάρτηση με την πολιτική εξουσία, με την οικονομική δύναμή της.

Η «εκκλησία» παντός θεού έχει ισχυρότατες δυνάμεις στη διάθεσή της: Μεταφυσική (πλασματική) και πραγματικές: Πολιτική εξουσία, οικονομική εξουσία, κοινωνική εξουσία (μεγάλες κοινωνικές ομάδες τις οποίες μπορεί να κατευθύνει κατά το δοκούν, ενάντια ή υπέρ της πολιτικής εξουσίας, με την οποία βρίσκεται σε ισχυρή …κβαντική αλληλεπίδραση, ενάντια σε κοινωνικά ρεύματα και πνευματικούς προβληματισμούς.

Φιλοσοφία – Επιστήμη

Φιλοσοφία είναι η μητέρα της Επιστήμης, αλλά και τ’ αντίστροφο, κόρη της. Για να φιλοσοφήσεις και να οδηγηθείς σε, λίγο – πολύ, ορθά συμπεράσματα, πρέπει να έχεις δεδομένα από επιστημονική παρατήρηση. Αυτό αρχικά γινότανε εμπειρικά και ο φιλόσοφος ήταν ο ίδιος και επιστημονικός παρατηρητής. Τα φιλοσοφικά συμπεράσματα οδηγούν τα βήματα των επιστημόνων.

Για θυμηθείτε, ο Δημόκριτος είχε πει για το άτομο, χωρίς να έχει στη διάθεσή του πυρηνικούς αντιδραστήρες. Αυτό το «άτομο», το μη περαιτέρω τεμνόμενο, τέμνουν τώρα οι επιστήμονες, σε σωματίδια και δίνουν νέα τροφή για φιλοσοφική σκέψη στους φιλοσόφους.

Κάπως έτσι και με το «σωματίδιο του Θεού» και τη δημιουργία του κόσμου – βασική αναφορά και των μεταφυσικών και των υλιστών.

Εξ’ άλλου 25 αιώνες πριν ο μεγάλος φιλόσοφος Ηράκλειτος είχε πει:

«Κόσμον τόνδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις Θεών, ούτε τις ανθρώπων εποίησεν, αλλ’ ήν αεί και εστίν και έσται πυρ αείζωον…»

Έτσι κι ο γράφων 50 χρόνια πριν, καταγράφοντας τις νεανικές του τότε κοσμογονικές και φιλοσοφικές του ανησυχίες, με τις πενιχρές επιστημονικές του γνώσεις ως δεδομένα, αφού ασχολήθηκε θεολογικά και λογικά – με τους κανόνες της λογικής – με το θέμα, το προσέγγισε και επιστημονικά, συνδυάζοντας το γνωστό τύπο του Αϊνστάιν E=mc² με τα αλγεβρικά μαθηματικά και τη φιλοσοφική ερμηνεία.

Με δύο λόγια:

Από το Χεγκελιανό, «εκ του μη όντος, το ον» (από το τίποτα στο παν, με διασταλτική ερμηνεία) και την αναγωγή της εξίσωσης του Αϊνστάιν που αποτυπώνει την ισότητα της ενέργειας “Ε” με τη μάζα “m” επί το τετράγωνο της ταχύτητας του φωτός “c²” στο αντίθετό της, -Ε = - (mc²), συνάγεται αυτό που έλεγε ο Ηράκλειτος, «ουδέν μάλλον το ον του μη όντος είναι», της αρμονικής δηλαδή σύνθεσης των αντιθέτων: του μη όντος με το ον.

Αλλά και του Χέγκελ «εκ του μη όντος το ον», όπως διατυπώθηκε παραπάνω.

Δηλαδή αν με το θετικό πρόσημο + ορίσουμε το ον, το υπάρχον, τον υλικό συμπαντικό κόσμο, όπως τον ξέρουμε, το αντίθετό του δεν είναι το μηδέν, αλλά το πλην, το αρνητικό πρόσημο -, το μη ον, το τίποτα.

Στα μαθηματικά όμως, «πλην επί πλην μας κάνει συν».

Άρα και – Ε επί – Ε μας κάνει + Ε². Η αρνητική ενέργεια του τίποτα δηλαδή, του μη όντος μας κάνει, μας δημιουργεί το ον.

Έλεγα και λέω ότι αυτό  πειραματικά δεν μπορεί να αποδειχθεί γιατί δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε πραγματικό κενό. Τώρα λένε, στο «πείραμα του αιώνα» στη Γενεύη, ότι η κίνηση και η σύγκρουση των σωματιδίων γίνεται σε μεγαλύτερο κενό απ’ ότι υπάρχει μεταξύ Γης και Σελήνης.

Πάντα όμως υπάρχει το περίβλημα.

Άσχετα λοιπόν από το σωματίδιο του Higgs και τα άλλα επιδιωκόμενα συμπεράσματα και επιτεύγματα στον LHC του CERN, δεν πρόκειται να αποδειχθεί πειραματικά η ταυτότητα και η μετατροπή του μη όντος σε όν, ούτε η ύπαρξη Θεού. Αυτά είναι θέματα πίστης και γνώσης. Γνώσης επιστημονικής, σκέψης λογικής, γόνιμης και φιλοσοφικής.

Όπως έγραφε δε και ο Λούβαρης* «… η πίστις εις ουδεμίαν είναι δυνατόν να περιπλακή έριν προς την γνώσιν». (Η πίστη δεν μπορεί να περιπλακεί σε καμία έριδα με τη γνώση).

––––––––––––––
* Θεολόγος, γνωστός καθηγητής του Αριστοτελείου Παν/μίου της Κ. Διαθήκης, Θρησκιολογίας κλπ. Συγγραφέας σχετικών έργων.