Πολύ λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για την λεγόμενη «βιώσιμη ανάπτυξη». Η αναμάσηση της οποίας την μεταβάλει σε έννοια περίπου υπερβατική, μεταφυσική και “μαγική”. Τι είναι όμως «βιώσιμη ανάπτυξη»;
Κι όταν λέμε “ανάπτυξη” εννοούμε, βέβαια, οικονομική ανάπτυξη. Δηλαδή αύξηση του ΑΕΠ (Ακαθάριστου Εθνικού προϊόντος). Που σημαίνει κατ’ ακολουθίαn, αύξηση της παραγωγής, αύξηση της απασχόλησης, αύξηση της κατανάλωσης, αύξηση των κερδών, βεβαίως.
Όλα αυτά ασφαλώς προϋποθέτουν μια ισορροπία, η οποία όμως εξασφαλίζεται με την παρέμβαση του κράτους, κατά την Κεϊνσιανή θεωρία κι όχι με αυτόματη ρύθμιση, όπως ευαγγελίστηκαν οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι, που οδήγησαν στην παρούσα παγκόσμια οικονομική κρίση.
Δεν θ’ αναφερθώ στις διάφορες παραλλαγές των φιλελεύθερων θεωριών με αποκορύφωμα την μονεταριστική θεώρηση του νομπελίστα Φρίντμαν (1912 – 2006), αλλά θα σταθώ για λίγο στην τρέχουσα πανάκια της «βιώσιμης ανάπτυξης».
Βιώσιμη ανάπτυξη ή αειφόρος, είναι αυτή που επιδιώκει μια “λελογισμένη” ανάπτυξη, πάντως, που σχεδιάζεται όμως και υλοποιείται παίρνοντας υπ’ όψη την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα του συστήματος αυτού.
Βασικός κανόνας εξ’ άλλου της αειφορίας είναι η άντληση των πόρων και των αγαθών από το περιβάλλον, στο βαθμό που δεν εμποδίζεται η φυσική
αναπλήρωσή τους και δεν ανακόπτεται η παραγωγή τους στο διηνεκές.
Εάν δηλαδή καταναλώναμε όλα τ’ αυγά που γεννούν οι κότες και δεν χρησιμοποιούσαμε έναν ενδεδειγμένο αριθμό για εκκόλαψη και αναπαραγωγή, σε λίγα χρόνια, απλά, δεν θα είχαμε κότες να γεννούν αυγά.
Η βιώσιμη ανάπτυξη λοιπόν, χωρίς να είναι κατακριτέα αυτή καθ’ αυτή, προσπαθεί για να το πούμε απλοϊκά, να κρατήσει «και την πίττα σωστή – ανέπαφη – και τον σκύλο χορτάτο». Κάτι τέτοιο όμως στα πλαίσια της σύμφυτης κεφαλαιο-κρατικής απληστίας είναι ανέφικτο.
Όσο υπάρχει ο έλεγχος των ενεργειακών – πετρελαιϊκών κυρίως – πηγών από το κεφάλαιο, όσο οι υπερεθνικές βιομηχανίες όλων των κλάδων, ελέγχονται από το μεγάλο κεφάλαιο, όσο το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα ελέγχεται από τους μεγαλοτραπεζίτες και τις «αγορές» και το χρηματιστηριακό από τους «επενδυτές» τζογαδόρους. Βιώσιμη ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρχει παρά μόνον φαντασιακά.
Να προσθέσουμε ακόμα παρενθετικά το “αγκάθι”: Ενώ η πραγματική οικονομία αναφέρεται στη διαδικασία και στους νόμους που διέπουν την παραγωγή και την ανταλλαγή των αγαθών, που παράγονται για την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών, το μέσον για να επιτευχθεί η ανταλλαγή αυτή, δηλαδή το χρήμα, έχει αποκτήσει, κυρίαρχη μάλιστα, θέση «αγαθού» που δεν καλύπτει καμία ανάγκη, εκτός ίσως της επιδείξεως και της ανυπόστατης δυνάμεως.
Το στάρι παράγει (γέννημα, τόκο), η ελιά γεννάει – τοκοφορεί βρώσιμες ελιές, λάδι, ξυλεία, το πλοίο και η βάρκα γεννάει – αλιεία, μεταφορές, ψυχαγωγία – η ανθρώπινη εργασία, χειρονακτική και πνευματική, γεννάει, δημιουργεί. Σ’ όλα αυτά υπάρχει τόκος, γέννα δηλαδή, πραγματικού προϊόντος – αγαθού. Το χρήμα, είτε χάρτινο, είτε μεταλλικό, είτε πλαστικό, είτε λογιστικό, τι γεννάει πραγματικά; Τίποτα!
Ο τόκος του είναι πλασματικός. Η «τοκοφορία» του είναι ανεμογκαστριά, είναι ευρηματική διαστροφή. Κι όμως κυρίαρχη. Ως μέσον, δηλαδή ως υπηρεσία, αιτιολογεί μιαν ανάλογη όμως ανταμοιβή.
Κλείνω την παρένθεση γιατί το χρηματοοικονομικό είναι μεγάλο θέμα και επίκαιρο σε σχέση με το δημόσιο χρέος και τα επιτόκια του 6,25%! Για να δούμε τι χρωστάμε στις διεθνείς και ντόπιες «αγορές»! Ναι, ντόπιες, γιατί το 23% του δημόσιου χρέους των 300 δις οφείλεται σε ελληνικές Τράπεζες.
Αυτές που ενισχύθηκαν πέρυσι με 28 δις και υπερδιπλασίασαν, σε μια 10ετία, το ενεργητικό τους…
Αφού λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, τι πρέπει να κάνουμε;
Να επανακαθορίσουμε την οικονομία και τις παραγωγικές σχέσεις της κοινωνίας.
Τι οικονομία θέλουμε;
Θέλουμε οικονομία που καταβροχθίζει τους φυσικούς πόρους και καταστρέφει το περιβάλλον και επιφέρει τις βιοκλιματικές αλλαγές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που μόνο ως προανάκρουσμα τα έχουμε αντιληφθεί;
Θέλουμε μια οικονομία που εξαθλιώνει το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας και στον αναπτυγμένο κόσμο, όπου πάνω από το 20% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, άλλο ένα 20% να τρέμει μήπως περιπέσει σ’ αυτήν την βαθμίδα, ένα άλλο ν’ αγωνιά να διατηρήσει τα «κεκτημένα», ένα 15% να εργάζεται πυρετωδώς με ιδιαίτερη αγωνιώδη ένταση (stress), -προγραμματίζοντας να συνευρεθεί με την γυναίκα του το Σάββατο άντε και καμία “ξεπέτα” στο γραφείο-, προσβλέποντας ν’ ανέλθει η έστω να περιτριγυρίζει το 1% που ζει χλιδάτα, «παραμυθένια», σπάταλα, προκλητικά, απάνθρωπα, ανθρωποβόρα, εγκληματικά, καταστροφικά για τις ανθρώπινες κοινωνίες και το «σπίτι μας», τη Γη; Μάταια πάντως, γιατί το μόνο βέβαιο είναι ότι κι αυτοί θα πεθάνουν, συχνά και πιο σύντομα, αφού έχουν γίνει αιτία θανάτου εκατομμυρίων ανθρώπων και παιδιών πρόωρα, από στέρηση στοιχειωδών αγαθών.
Για να επανακαθορίσουμε την οικονομία και τις παραγωγικές σχέσεις, προϋποθέτει επανόρθωση της ανατραπείσας κλίμακας αξιών. Κι αυτό θα πάρει χρόνο. Χρόνο μιας γενιάς τουλάχιστον1. Πρέπει όμως ν’ αρχίσουμε τώρα!
Με πολιτική δράση που δεν θ’ απορροφάται με τα τρέχοντα μόνο προβλήματα, αλλά με την αξιολόγηση, προγραμματισμό και δράση επανακαθορισμού αξιών, οικονομίας και κεντρικής εξουσίας και του ρόλους της σε κρατικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ε.Ε. επιβάλλεται να επανιδρυθεί πάνω σε βάσεις σταθερότητας της οικονομίας πρωτίστως. Της πραγματικής οικονομίας, όχι των «αγορών» - των μη παραγωγών, δηλαδή – αλλά των παραγωγών όλων των βαθμίδων παραγωγής – σε κάποιους τομείς μπορεί να επιδιωχθεί η ανάπτυξη, με την ποσοτική της έννοια, στους περισσότερους πρέπει να επιδιωχθεί η σταθερότητα και σε κάποιους και η από-ανάπτυξη, ακόμη.
Στον υποανάπτικτο ή υπό ανάπτυξη κόσμο, να ενισχυθεί η ανάπτυξη, όχι πάνω στο παρόν Αμερικανο-Ευρωπαϊκό μοντέλο, αλλά πάνω σ’ αυτό που πρέπει τώρα να επιδιώξουμε: της έλλογης κάλυψης των πραγματικών αναγκών, της ποιοτικής ανάπτυξης, της δικαιότερης κατανομής του ΑΕΠ, της εξανθρωπισμένης κοινωνίας.
Το κράτος πρέπει να γίνει ξανά παρεμβατικό, κοινωνικό κι όχι ματατζίδικο – σεκιουριτάς του κεφαλαίου.
Τον λόγο πλέον, έχουν οι ενεργοί πολίτες, οι υπεύθυνοι πολίτες – ακόμη και με την ψήφο τους μόνο – και οι έντιμοι και ευφυείς πολιτικοί. Οι άλλοι να πάνε στην “ανακύκλωση”…
––––––––––––
1. Το ίδιο εξ’ άλλου έκανε και ο νεοφιλελευθερισμός, όταν αμέσως μετά τον πόλεμο, το 1947, ο ιδρυτής της εταιρείας “Μον Πελερέν”, Φρ. Χάγεκ ισχυρίστηκε ότι “η μάχη των ιδεών” του νεοφιλελευθερισμού (Ν.Φ.), δηλαδή της ασύδοτης “ελευθερίας της αγοράς”, θα χρειαστεί τουλάχιστον μία γενιά, μέχρι να επικρατήσει· και επεκράτησε. Μ μεθόδευση, με ίδρυση οικονομικών σχολών, που πέρασαν τις “ιδέες” τους, που έλαβαν βραβεία Νόμπελ, που εξουσίασαν πολιτικές κυβερνήσεων, που ίδρυσαν και διάβρωσαν ΜΜΕ, που εφηύραν ακόμη και την ανάλογη “γλώσσα”, για να καλύπτουν τους πραγματικούς σκοπούς του Ν.Φ. (κοίτα “Καθημερινή” 2.9.07 σελ. 26 - G. Monbiot” The Guardian).

Προτεινόμενο Video

Διαφήμιση

Επισκέπτες σε σύνδεση

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 368 guests και κανένα μέλος