Άρθρα Κώστα Βενετσάνου

Για την επέτειο του Πολυτεχνείου

Οι ευθύνες της Χούντας

H εποχή μας, εκτός των άλλων, χαρακτηρίζεται από ασύστολη, ασύδοτη και κακόβουλη, ενίοτε, διαστρέβλωση βασικών εννοιών. Στην «αθωότερη» των περιπτώσεων η διαστρέβλωση, αν όχι και αναστροφή του περιεχομένου αυτών των βασικών εννοιών, οφείλεται σε ασυγχώρητη πλάνη και άγνοια γύρω από έννοιες όπως του έθνους, του εθνικισμού, του ρατσισμού, του πατριωτισμού και της πατρίδας, και άλλων, τις οποίες εν καιρώ θα «επισκεφθούμε», γιατί αυτή «η των λέξεων επίσκεψις» αποτελεί για τον Αριστοτέλη βασική προϋπόθεση, «αρχή» για τη μάθηση. Για να ξέρουμε για τι μιλάμε, δηλαδή.

Και το κάνω τώρα αυτό, με ευκαιρία την 36η Επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, γιατί η Χούντα είναι υπεύθυνη. Διότι η πολιτική της και η τακτική της και ξεκάθαρα η καπηλεία ορισμένων υψηλών και σπουδαίων εννοιών, από τους επίορκους συνταγματάρχες, στοιχειοθετεί αιτιώδη συνάφεια για την εμφάνιση εθνοφθόρων φαινομένων αντεθνικών, εθνικής μειοδοσίας, διαλυτικών της εθνικής συνοχής και συνέχειας.

Απαξίωση της έννοιας του έθνους, από τους δήθεν μετα-μοντέρνους(!) της διανόησης(;), ισοδυναμεί με απαξίωση της οικογένειας και σε τελική ανάλυση του αυτοσεβασμού μας.

Δεν είμαστε υπερήφανοι για τα καλά των γονιών μας, όποιοι κι αν είναι αυτοί; Γιατί μας χάιδεψαν, μας τάισαν, μας προστάτεψαν. Αν έχουν κάνει και κατορθώματα, αν ήσαν σπουδαίοι, αν είχαν προσφέρει στην ανθρωπότητα, δεν πρέπει να υπερηφανευόμαστε; Να υπερηφανευόμαστε και ταυτόχρονα να αισθανόμαστε το χρέος να φανούμε αντάξιοι. Εκείνο που έλεγαν οι Σπαρτιάτες, «…άμες δε γ’ εσόμεθα πολλώ κάρονες». Κι αν οι γονείς μας, έχουν κάνει κάτι που πρέπει να ντρεπόμαστε, δεν προσπαθούμε να το αποσοβήσουμε, να το αιτιολογήσουμε και φυσικά να μην το επαναλάβουμε;

Το ίδιο ακριβώς είναι και συμβαίνει με τη μεγάλη φυλετική ή ιστορική μας «οικογένεια», το έθνος. Κι αν δεν εκτιμάμε αυτά που έκαναν οι γονείς μας για μας, τούτη η στάση δεν δείχνει αγνωμοσύνη και γιατί άραγε θα πρέπει να θυμούνται τα παιδιά μας, εμάς; Αυτό λοιπόν δεν είναι έλλειψη αυτοσεβασμού;

Κι αν δεν πρέπει να είμαι υπερήφανος για τον πατέρα μου και τους θείους μου που πολέμησαν το φασισμό στην Αλβανία το 40-41 και στην Αντίσταση το 41-44, που είχαν τραβήξει επάνω τους το θαυμασμό όλου του κόσμου, ακόμη και των εχθρών, γιατί θα πρέπει το παιδί μου να με θαυμάζει που αντιστάθηκα στον βιασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, που διέπραξαν οι  επίορκοι συνταγματάρχες της χούντας του 67;

Εκτός και πιστεύω ότι η ιστορία αρχίζει με μένα και τελειώνει με μένα! Ότι φάγομεν, ότι  πίομεν κι ότι αρπάξει…..

Και για να μη νομίζετε ότι μιλάω μόνο για μάχες και για πολέμους και βίαιες αντιστάσεις, γιατί είσαστε υπερήφανοι που πήρε το …κύπελο η ομάδα σας; Ο γιος σας το δίπλωμά του; Γιατί είμαστε υπερήφανοι για τον Παπανικολάου (παπ-τεστ), τον Νανόπουλο και τόσους άλλους.

Να πούμε και κάτι ακόμα. Οποιος σέβεται και εκτιμά συνειδητά την οικογένειά του, σέβεται και την οικογένεια του γείτονα. Οποιος δεν σέβεται την οικογένειά του και τη μικρή ή μεγάλη ιστορία της, πώς να εκτιμήσει την οικογένεια του γείτονα! Και αν δεν εκτιμά καμιά οικογένεια τότε δεν είναι απλά «ρατσιστής», είναι απάνθρωπος.

Μετά λοιπόν απ’ αυτά τα απλά και…φιλολογικά, ας πάμε λίγο πιο βαθιά. Στην επίσκεψη κάποιων λέξεων και των αντίστοιχων εννοιών:

Ο όρος εθνικισμός έχει διπλό εννοιολογικό περιεχόμενο: α) Η αγάπη και η προσήλωση στο έθνος και σε κάθε τι εθνικό (ιδέα, ιστορία, αξίες, παραδόσεις),

β) η υπερβολική και παθολογική – ενίοτε και υποκριτική, ακόμη και υστερόβουλη, για ιδιοτελείς σκοπούς – προσήλωση στην ιδέα ή μόνο στον όρο Εθνος, συνοδευόμενη συνήθως με την αξιακή υποβάθμιση των άλλων εθνών, και η οποία οδηγεί συχνά στον ρατσισμό (αντίληψη περί ανωτερότητας συγκεκριμένης ράτσας – φυλής έναντι των άλλων επί των οποίων πρέπει να κυριαρχεί παντιοτρόπως).

Ο εθνικισμός αυτής της κατηγορίας οδηγείται συχνά στην καπηλεία του έθνους για ιδιοτελείς καθαρά λόγους.

Γι’ αυτό, είναι προτιμότερη η χρήση του όρου εθνισμός που καλύπτει μόνον την θετική ερμηνεία του όρου: την κοινή καταγωγή, την ιστορία, τις παραδόσεις κλπ. Να προσθέσουμε ακόμη ότι Λαός είναι πλήθος ανθρώπων ενός τόπου, συντεταγμένων, με κοινές επιδιώξεις και καταγωγή συνήθως, καθώς και συνείδηση ενότητας.

Εθνος είναι ο λαός εν δυνάμει. Διατοπικός και διαχρονικός.

Ο βαθμός αφοσίωσης προς την πατρίδα (το χώρο καταγωγής και δράσης) η υπερηφάνεια για τα επιτεύγματα των προγόνων, η αγάπη προς τον κοινό τόπο,  το λαό του, και τη γλώσσα του, η παρόρμηση για την προάσπιση των αξιών, των συμπατριωτών, των δικαίων κοινών επιδιώξεων και των εδαφών όπου εκτείνεται η κρατική οντότητα των ομοεθνών μας, είναι πατριωτισμός.

Είναι ευνόητο ότι δεν στοιχειοθετεί «πατριωτισμό» η υπεράσπιση της ίδιας …ποδοσφαιρικής ομάδας ή ενός τραγουδιστή (αοιδού). Αυτά είναι απλώς αηδίες.

Αντίθετα αποτελεί εκδήλωση πατριωτισμού, υπό την ευρεία έννοια, η κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση των αδυναμιών ενός ενιαίου λαού, της κακής του νοοτροπίας, του μορφωτικού του επιπέδου, αλλά και των οικονομικών του, υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται μονοσήμαντα και μονόπλευρα. Δεν μπορεί δηλαδή να είναι ο κύριος και μοναδικός σκοπός αφ’ ενός και αφ’ ετέρου το βάρος επίτευξής του να πέφτει στις πλάτες του πλήθους και κάποιοι «έξυπνοι» να εξαιρούνται.

Απεταξάμην το …έθνος

Τώρα που είπαμε πέντε πράγματα για τον εθνισμό, το έθνος, το Λαό, τον πατριωτισμό και την πατρίδα, χωρίς την αξίωση της επιστημονικής ερμηνευτικής πληρότητας, να διατυπώσουμε και μια διαφωνία ως προς τη θέση ορισμένων ότι «όλοι είμαστε πατριώτες και ουδείς δικαιούται ν’ αμφισβητεί τον πατριωτισμό ουδενός». Θέση που έχει διατυπωθεί και επίσημα στη Βουλή και στα τηλεοπτικά δίκτυα επανειλημμένα.

Η φράση αυτή που διατυπώνεται με αυστηρό, κατηγορηματικό και οργίλο ύφος, λέγεται συνήθως για να καλύψει επιθετικά, πράξεις και θέσεις τουλάχιστον ενδοτισμού και εθνικής μειοδοσίας.

Η επιθετικότητα αυτή μερικές φορές γίνεται κατά τρόπο θρασύτατο και ειρωνικό, με επιθετικούς προσδιορισμός “ελληναράς”, “φασίστας”, ρατσιστής κλπ. όχι για να χαρακτηρίσουν πράξεις και απόψεις ρατσισμού, αλλά στοιχειώδους φιλοπατρίας και εθνικής αξιοπρέπειας και γιατί όχι, μνήμης, συνείδησης, υπερηφάνειας.

Συνήθως η βίαιη και ειρωνική επίθεση κατά του πατριωτισμού, του εθνισμού, των αξιών και των συμβόλων, αλλά και οι φαλμεραϊκής προέλευσης αμφισβητήσεις της εθνικής μας καταγωγής και συνέχειας προέρχονται από ανθρώπους «προοδευτικούς», συρμόσυρτους (που σύρονται απ’ τον συρμό – τη μόδα), που υποστηρίζουν όπως ισχυρίζονται, σύγχρονες αξίες γενικής παραδοχής, όπως της ειρήνης, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της καταδίκης των πάσης φύσεως διακρίσεων, φύλου, φυλής, χρώματος, θρησκεύματος, γλώσσας, ακόμα και φυσικών αποκλίσεων.

Αξίες ακόμη όπως η προστασία του περιβάλλοντος και του πρασίνου και κάποιες επιπλέον «ξεχασμένες» όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισότητα (ή εναντίωση έστω, στην κραυγαλέα και προκλητική ανισότητα), η αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας¹ κ.ά.

Ολες όμως αυτές οι ωραίες, επιθυμητές και αναγκαίες ακόμη αξίες ΔΕΝ συγκρούνται με τον υγιή εθνισμό και τη φιλοπατρία.

Ο σοσιαλιστικός διεθνισμός - δεν συγκρούεται με τον πατριωτισμό. Μια ιστορική αναδρομή αποδεικνύει ποιοι επέδειξαν απαράμιλλο πατριωτισμό και αυτοθυσία. Αντίθετα, η λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση» - η ισοπεδωτική διακρατική κατίσχυση του κεφαλαίου και των εγωιστικών και απάνθρωπων επιδιώξεών του – είναι φανερά εχθρική προς το έθνος και τις αξίες του. Γι’ αυτό και προσπαθεί να διασπάσει τα έθνη και να τα διαλύσει².

Στη θέση των ηθικών ανθρώπινων αξιών προτάσσει σαν υπέρτατες “αξίες” και επιδιώξεις, την «ανάπτυξη» και τον «ανταγωνισμό», ως πανάκεια³.

Είναι παράξενο – φαινομενικά τουλάχιστον – πως άνθρωποι προοδευτικοί  με οικολογικές και κυρίως, ανθρωπιστικές αξίες, συμπαρατάσσονται στο μέτωπο κατά του έθνους, με το εθνοκτόνο ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο!

Δεν είναι όμως παράξενο. Είναι άτομα μέσης ηλικίας συνήθως «βολεμένα». Εχουν «επαναστατικές» καταβολές, μιας κι έζησαν ως φοιτητές το «Μάη του ‘68» κυρίως στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία κλπ.), αλλά κι εδώ σε ένα χουντοκρατούμενο εθνοκάπηλο κράτος.

Αυτό είναι μια ακόμη παράπλευρη ζημιά που έκαναν οι επίορκοι Συνταγματάρχες και οι δοσίλογοι της γερμανικής κατοχής, καπηλευόμενοι την ιδέα του έθνους και της θρησκευτικής συνείδησης (η Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών). Εκαναν έτσι ζημιά και στο έθνος και στο θρησκευτικό συναίσθημα.

Το έθνος, τα σύμβολά του και οι αξίες του ταυτίστηκαν από την καταπιεσμένη τότε νεολαία με την επάρατη Χούντα και η απέχθεια προς τους δυνάστες στρατιωτικούς εξελίχθηκε σε απέχθεια προς κάθε τι «δικό» τους. Επομένως και του έθνους.

Εδώ αξίζει μια σύντομη παρένθεση: Όταν σε διαλογική συζήτηση, με άγνωστο επισκέπτη του βιβλιοπωλείου μου, αμέσως μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, ο συνομιλητής μου, μου αποκάλυψε ότι είναι Ταξίαρχος – με πολιτική περιβολή – και μου είπε: «καλά δε φοβάσαι μη σε πάω τώρα στο Πεντάγωνο;», γιατί καταφερόμουν κατά της επέμβασης του στρατού, του απάντησα ψύχραιμα: «Δεν φοβάμαι, γιατί είμαι εθνικόφρων! Και είμαι εθνικόφρων γιατί πρεσβεύω τα εθνικά ιδεώδη, που είναι η δημοκρατία και η ελευθερία». Αναγκάστηκε ν’ απολογηθεί, γιατί καταλάβαινε τι του ‘λεγα, και αποχώρησε “εν ειρήνη”. Κλείνω την παρένθεση για την οποία δεν έχω ανάγκη των μαρτύρων που παρευρίσκονταν).

Οι νέοι  εκείνης της εποχής ωρίμασαν βέβαια, αλλά τους έμειναν τα τραύματά τους, που τα κληροδότησαν (όχι όλοι) εν είδει κληρονομικής ασθένειας ή κοινωνικής υστέρησης, στα φυσικά και ιδεολογικά τους παιδιά. Στη σημερινή μερίδα της νεολαίας του μηδενισμού!

Καιρός ν’ απαγκιστρωθούμε από τα σύνδρομα της δικτατορίας, του ευρω-μαϊμουδισμού και της υπερκαταναλωτικής εξάρτησης και να επιστρέψουμε στην κλίμακια αξιών που μας κληροδότησαν οι πατεράδες μας.

–––––––––––––––

1. Το γνωστό “liberte – egalite – fraternite της αστικής Γαλλικής Επανάστασης.

2. “H διάσπαση των εθνών” του Συμβούλου του Μπλερ και Δ/ντή Αμυνας και εξωτερικών υποθέσεων της Ε.Ε. Robert Cooper.

3. Φάρμακο για κάθε νόσο μτφ. Λύση για όλα τα προβλήματα.