Λορέντσος Μαβίλης - ποιητής

Μια  θυσία αίματος για τα Γιάννενα

(Στις 23  του Φεβρουαριού  -1913- Πέφτη το μεσημέρι,

ήφτασε  από τα Γιάννενα ολόχρυσο χαμπέρι,

και το χαμπέρι ήγραφε, :- «Ηπεσε το Μπιζάνι»

και είπε και ο Εσάτ Πασάς, πόλεμο πλειό δεν κάνει.)

Βρισκόμαστε χρονικά στο 1912, στα μέσα του Α΄ Βαλκανικού πολέμου. Σε εκείνες τις εποχές, που οι σύμμαχοι είναι απόλυτα συμβατικοί  και από τη μια στιγμή στην άλλη, οι φίλοι  γίνονται εχθροί και οι ξιφολόγχες τους απρόσμενα συναντιώνται σε αντίπαλα στρατόπεδα.

Τώρα από τη μια μεριά, σύμμαχοι είναι τα 4 χριστιανικά κράτη της χερσονήσου του Αίμου: Βουλγαρία, Σερβία Μαυροβούνιο και  Ελλάδα. Kαί απέναντι τους, η Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Οι  μάχες διεξάγονται σε 4 μέτωπα: Στο μέτωπο  της Θράκης  μάχονται οι Βούλγαροι,  στο μέτωπο της  Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας, οι Σέρβοι  και στη νότια Μακεδονία και Ήπειρο, εμείς οι Έλληνες.

Ο στρατός της Ηπείρου  συγκεντρώθηκε στην περιοχή της Άρτας. Διοικητής  στην αρχή  ο αντιστράτηγος Κ. Σαπουντζάκης . Αργότερα  ο διάδοχος Κωνσταντίνος. Οι διαταγές του  Γενικού Επιτελείου  ήταν: ο στρατός της Ηπείρου  να τηρήσει αμυντική στάση  και να χρησιμεύσει  σαν δυτική πλαγιοφυλακή, στον κύριο όγκο του Ελληνικού στρατού   (Στρατού της Θεσσαλίας), που θα προέλαυνε στη Μακεδονία.  Οι Τούρκοι, για την υπεράσπιση της Ηπείρου διέθεταν  την 23η  Ανεξάρτητη μεραρχία Ιωαννίνων  με διοικητή τον Εσάτ Πασά. Αξιοπρεπή, ικανό  και συνετό στρατιωτικό. Ο κύριος λόγος που είχε δοθεί η εντολή της αμυντικής τακτικής και δράσης στα Ελληνικά τμήματα,  δεν ήταν μόνο η αριθμητικά υπεροχή των Τούρκων αλλά και η απόλυτη αδυναμία  του στρατού της  Ηπείρου,  να εκπορθήσει το  οχυρό του Μπιζανίου,  χωρίς πρόσθετες ενισχύσεις. Το  Μπιζάνι, με τον ορεινό του όγκο,  δέσποζε σε όλα τα περάσματα που οδηγούν,  από τα νότια στα Γιάννενα.   Στην  3η φάση της πολιορκίας,  το Μπιζάνι υποχώρησε σε   ανακωχή και παράδοση. Την 22η  Φεβρουαρίου 1913,  υπογράφτηκε, και τα Έλληνικά στρατεύματα εισήλθαν θριαμβικά, νικητές στα Γιάννενα. Η Ελλάδα, είχε αρχίσει να μεγαλώνει γεωγραφικά. Προ της κατάληψης είχαν προηγηθεί φονικές  μάχες. Σε μιά από αυτές, (στη μάχη του Δρίσκου), σκοτώθηκε ηρωικά ο  ποιητής: ο Λορέντζος Μαβίλης με τη στολή του Γαριβαλδινού λοχαγού.*

Ο Λορέντζος Μαβίλης  γεννήθηκε στην Ιθάκη  το 1860.   Στην Κέρκυρα, το 1877 τελειώνει τις σπουδές του στο Γυμνάσιο. Στα χρόνια 1877- 1878,  τον βρίσκομε φοιτητή στη φιλοσοφική σχολή  του Παν/μίου Αθηνών και μετά σπουδαστή στη Γερμανία  (Παν/μια Μονάχου και Φράινμπουργκ)  στα έτη  1878 -1890. Εκεί παρακολουθεί κλασική φιλολογία και αρχαιολογία, ενώ μελετά και τα  συστήματα  των μεγάλων Γερμανών φιλοσόφων  Kant,  Fichte,  Schopenhauer.  Το 1890  παίρνει  το διδακτορικό του στη φιλοσοφία  από το Παν/μιο του Erlangen. Το 1899, τον βρίσκομε επικεφαλής επαναστατικών ομάδων  στην  Κρήτη. Το 1899, τραυματίζεται πολεμώντας στην Ήπειρο. Επανέρχεται στην Κέρκυρα  όπου και ασχολείται με τα ‘’εν ειρήνη  κοινά’’ και ιδιαίτερα  με το “γλωσσικό” ζήτημα. Δημοσιεύει και τα σονέτα του που είναι ονομαστά. Το 1910, εκλέγεται βουλευτής Κερκύρας. Στην Αναθεωρητική Βουλή το 1911, εκφωνεί περίφημο λόγο για το γλωσσικό ζήτημα, υπερασπιζόμενος τη δημοτική γλώσσα.  Σε ηλικία 52  ετών, τον βρίσκομε εθελοντή στο Βαλκανικό πόλεμο, με  το σώμα των γαριβαλδινών στην Ήπειρο.   Στη  μεγάλη και φοβερή μάχη του Δρίσκου, σκοτώνεται προσφέροντας τη ζωή του και υπηρετώντας έμπρακτα, τα ιδανικά του.

Στη Γερμανία φοιτητής, στην Κέρκυρα πολίτης και στοχαστής, από την Αθήνα διαβάτης, στην Κρήτη πολεμιστής, και ήρωας στην Ήπειρο, γράφει ο Παλαμάς Και συμπληρώνει  «Η μόνη δόξα που σου έλειπε ήτανε του θανάτου».

Ναι,  ο Μαβίλης ήταν μια ισχυρή προσωπικότητα και λογοτέχνη και ποιητή, με έργο αφιερωμένο στην σονετογραφία. Το μόνο που του έλειπε, ήταν ένας θάνατος,  ένας ηρωικός θάνατος για να συμπληρώσει τη δόξα του.  

Εξυμνεί  τη φυσική ομορφιά της χώρας μας, της πατρίδας   Ελλάδας, (Πατρίδα σαν τον ήλιο σου, ήλιος αλλού δεν λάμπει/Και δίχως γνέφια τους καιρούς η δόξα σου  διατρέχει… Ελλάς το μεγαλείο σου βασίλεμα δεν έχει). Μα και  εξαίρει  το ηρωικό πνεύμα εκείνων που έπεσαν  στο πεδίο της μάχης (Πατρίδα 1878). (Μόνοι οι Μαραθωνομάχοι/ δεν σε δόξασαν πατρίδα,/ Δεν σε δόξασαν μονάχοι, /Οι τριακόσιοι του Λεωνίδα). Περιγράφει της ομορφιές της Κρήτης. (Κρήτη) (Θρέφει θεούς και το φιλί μου εμένα / Ελάτε  να χαρήτε μες της θείας  Αγκαλιάς μου το σφίξιμο ενωμένα, / Πρόσφυγες της Ζωής, δώρα άγια τρία: / Θάνατο, αθανασία, κι΄ελευτερία). Και εκφράζει τις φιλοσοφικές του θέσεις   καλοτυχίζοντας  τους νεκρούς που φεύγουν από κοντά μας (Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρια της ζωής../ τους ζωντανούς τα μάτια σου άς θρηνήσουν /Κλαίνε, μα δεν βολεί να λησμονήσουν).

Γράφει για τον έρωτα, για τη φιλία και συγχρόνως αφήνει έργο μεταφραστικό, επηρεασμένο από την  ινδική φιλοσοφία και τέχνη.   Μα πάνω από όλα είναι ένας Έλληνας πολεμιστής, ένας άνδρας.  Και το άνδρας δεν έχει σχέση με τις ιδιαιτερότητες του καθενός μας.  Και αν έχετε αντίρρηση να αναζητήσετε να μάθετε τι ήταν ο “Ιερός λόχος”, οι σκληρότεροι στη μάχη πολεμιστές

Η ποιότητα του έργου του, είναι επεξεργασμένη  με σπουδή και σχολαστικότητα.

Εκείνο όμως που εντυπωσιάζει  περισσότερο, είναι ότι το έργο της τέχνης του, αποτελεί θησαύρισμα “εσαεί γνώσης” κατά τη Θουκυδίδεια ρήση. Αλλά και ο βίος του, είναι  πρότυπο μίμησης για τις μετέπειτα γενιές. Μια  ζωή  με  αφιέρωση στους κοινούς αγώνες του λαού, για να βρεί μια γλώσσα που να μιλιέται και να την  καταλαβαίνει ο καθένας γραμματισμένος και αγράμματος.  Μια ζωή για την  Ελευθερία.

Με  αφιέρωση στην πατρίδα, με συνεχείς  εθελοντικές εντάξεις και στρατεύσεις στους πόθους της φυλής.  Το τελευταίο, ακούγεται περίεργο όταν ζούμε σε μια εποχή σαν τη σημερινή.

Τη σημερινή,  που τα στρατολογικά γραφεία  συνωστίζονται από τους ευέλπιδες νέους που σχίζουν και καίνε εκείνα τα πανιά που μερικοί “χαζοί” τα λένε σύμβολα και σημαίες και από τους δήθεν ιδεολόγους αντιρρησίες του πολέμου αλλά δούλους “του δίφραγκου” και της εκμετάλλευσης της ανθρώπινης  εργασίας  του ετέρου.

Τη σημερινή, που έχει τόσο εύκολα  μάθει να ξεχνά  και να τιμά, κάθε τι ωραίο και υψηλό, κάθε τι  που δεν προσκυνά το χρήμα.

Τη σημερινή που εμείς οι παλιότεροι την πλάσαμε έτσι.

––––––––––––––

* Γαριβαλδινοί: Εθελοντές στην Ελλάδα που πολέμησαν  κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, υπό τον Ιταλό στρατηγό Ριτσιόττι Γαριβάλδη, καθώς και οι Ερυθροχίτωνες εθελοντές του Βαλκανοτουρκικού πολέμου του 1912, υπο την ηγεσία του Αλ.Ρώμα.