Οι αρχαίοι πρόγονοι των σημερινών Ελλήνων, έχτισαν στο κέντρο της Άλτης μεγαλοπρεπέστατο Ναό (ναίω = κατοικώ) προς τιμήν του Δημιουργού του Ελληνικού γένους του “Ολυμπίου Διός” και του αφιέρωσαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στο “σηκό” του Ναού, δηλαδή στον κυρίως Ναό, δέσποζε ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Το μοναδικό χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, που ήταν καθισμένος στο θρόνο του και κρατούσε στο ένα χέρι μια “Νίκη” και στο άλλο τους κεραυνούς!

Είχε ύψος 12 μέτρα και ήταν έργο του Μεγίστου Φειδία, ο οποίος χρειάστηκε 8 χρόνια να τελειώσει τον Δωρικού ρυθμού Ναό με τους 34 κίονες, που κατασκευάστηκε το 456 ή το 470. Στο ανατολικό αέτωμα είχε ανάγλυφη συμπλοκή του Πέλοπα και του Οινόμαου και στο Δυτικό αέτωμα τη συμπλοκή των Λαπίθων κατά των Κενταύρων.

Ο Ναός λεηλατήθηκε από τους βάρβαρους κατακτητές μας, τους Ρωμαίους και το άγαλμα του Δία αρπάχτηκε και μεταφέρθηκε στη Νέα Ρώμη· αργότερα το 393 μ.Χ. όταν αυτοκράτορας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Βυζαντίου) ήταν ο Ισπανός και αγνώστου καταγωγής Θεοδόσιος, καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά.

Τον 6ο μ.Χ. αι. ένας δυνατός σεισμός, με 300.000 νεκρούς κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει από τις ρωμαϊκές λεηλασίες και τότε η Ολυμπία θάφτηκε στις λάσπες των δύο ποταμών, για να εντοπιστεί το 1766 από τον Αγγλο Ρίτσαρντ Τσάντλερ.

Το 1829 (δύο χρόνια μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου) Γάλλοι αρχαιολόγοι, έσκαψαν την περιοχή και κατάκλεψαν τα ιερά ευρήματα που σήμερα κοσμούν το Μουσείο του Λούβρου!

Το 1875 Γερμανοί και Έλληνες αρχαιολόγοι, έκαναν εντατικές ανασκαφές και 14.000 αντικείμενα βρίσκονται στο Μουσείο της Ολυμπίας, ενώ οι ανασκαφές συνεχίζονται.

Στους πρόποδες του Κρόνιου λόφου, υπάρχουν τα ερείπια του Ηραίου (ναός της Ηρας), εκεί που γίνονταν οι ιερές εκατόμβες (θυσία 100 βοδιών) και σήμερα ανάβουν την Ολυμπιακή φλόγα!

Σώζεται η είσοδος του σταδίου σε σχήμα καμάρας, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται κάτω από τις λάσπες των ποταμών. Στον ιερό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας βρίσκονται τα ίχνη του βουλευτηρίου (η έδρα της Βουλής που διοργάνωνε τους αγώνες), το Γυμνάσιο (γίνονταν οι προετοιμασίες των αθλητών), η Παλαίστρα, που αθλούνταν στην πάλη και την πυγμή (πυγμαχία) και στο παγκράτιο, που ήταν συνδυασμός πάλης και πυγμής.

Επίσης υπήρχε η αίθουσα της επτάηχης Ηχούς, το Λεωνιδαίο, που ήταν ξενώντας των επισήμων, οι θησαυροί (πλούσια αφιερώματα των βασιλέων), το Πελόπιον, που ήταν κενοτάφιο του Πέλοπα, το Ηρώον, που τιμούσε τους ήρωες, το Μητρώον, που ήταν Ναός αφιερωμένος στη Ρέα ή στην Κυβέλη προς τιμή της μητρότητας, ο Θεηκολέων, που έμεναν οι Θεηκόλοι (ιερείς και υπάλληλοι που ασχολούνταν με την Αρχαία Ολυμπίας), το Νυμφαίο, προς τιμήν των Νυφμών, ο Ιππόδρομος, το κυκλικό και κιονοφόρο Φιλίππειο, Ιωνικού ρυθού, κτισμένο από τον Φίλιππο, και τέλος οι βάσεις των αγαλμάτων του Δία, οι ονομαζόμενες “Ζάνες” (πληθυντικός του Ζευς). Πρόσφατα βρέθηκε και το εργαστήριο του Φειδία και στις Ανατολικές θέρμες (θερμές πηγές), η οικία του Νέρωνα! Τα έργα κατασκευάστηκαν από κοχυλιάτη λίθο και λίγα από κίτρινο ψαμμίτη!

Φαίδρα Φραγκομανώλη - Κοκκόλα