Όταν η Ελλάδα ζητούσε Σύνταγμα

«Έθνος ελληνικόν ανεξάρτητον αλλά στερούμενον των συνταγματικών θεσμών, είναι γεγονός όπερ ούτε υπήρξεν ποτέ, ούτε θα υπάρξη»

(Τ.  Παλμερστον  Βρετανός υπουργός των Εξωτερικών 1830 - 1841,1846-1851)

Η 25η Ιανουαρίου του 1833 ήταν μια μέρα ηλιόλουστη. Μέρα χαράς! Ο Όθωνας,  έρχεται επίσημα σαν Βασιλιάς των Ελλήνων, στο Ναύπλιο.  Κανονιοβολισμοί τον υποδέχτηκαν καθώς αγκυροβολούσε η βρετανική φρεγάτα “Μαγαδασκάρη” που τον μετέφερε. Μαζί σε τιμητική συνοδεία, η ρωσική κορβέττα  “Άννα” και η  γαλλική “Κορνηλία”.   Μαζί και στρατιωτική δύναμη 3500 Βαυαρών. Μαζί και το δάνειο 60.000.000  σε Βαυαρικά φράγκα. Η υποδοχή τα είχε όλα που επιβεβαίωναν την επιβολή της επερχόμενης ξενοκρατίας.

Παρών και ο Μακρυγιάννης με την  συγκινητική προσφώνηση του: «Σήμερα ξαναγεννιέται η πατρίδα και ανασταίνεται».

Στη γωνιά ο Κολοκοτρώνης άκουγε αποδοκιμάζοντας σιωπηρά το βασιλικό διάταγμα: «Δέχτηκα τον προσφερθέντα θρόνο». Με άλλα  λόγια: «Ήρθα γιατί εσείς με καλέσατε και να το θυμόσαστε» .

Εσείς με καλέσατε! Εσείς με καλέσατε! Εμείς τον καλέσαμε, εμείς δεχτήκαμε τελικά την απόλυτη μοναρχία, καίτοι από την αρχή είχαμε απαιτήσει “Συνταγματική Διακυβέρνηση”.

 Άς τα βάλομε όμως σε μια σειρά, για να γνωρίσομε, ποιος ήταν ο Όθων, ποιοί οι αφέντες Βαυαροί και σε ποια κατάσταση βρισκόταν το ελληνικό κράτος.

Δεν θα ανατρέξω, ούτε στην Ιστορία του Κορδάτου ούτε σε κανένα αριστερόφρονο γραπτό. Θα σας φέρω τι έχει γράψει ο φιλομοναρχικός Σπύρος Μαρκεζίνης, στην ‘‘Πολιτική του Ιστορία’’.

Ο Όθων, γεννήθηκε  στις 20 Μαίου (ή 1/06 –νέο ημερολόγιο) του 1815 στο Σάλτσμπουργκ. Ήταν γυιός του φιλέλληνα βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’, που αργότερα σε ηλικία 62 ετών,  παραιτήθηκε απο το θρόνο λόγω σκανδάλου, που προκλήθηκε από τις σχέσεις του με τη νεαρή χορεύτρια Λόλα Μοντέζ. Τρείς μετέπειτα συγγενείς του, βασιλιάδες στον  ίδιο θρόνο: Ο αδελφός του Μαξιμιλιανός και οι ανεψιοί του Λουδοβίκος Β΄και Όθων Α’, πέθαναν από ψυχικές διαταραχές, δηλαδή τρελοί*. Ο Όθων, απο μικρός ήταν φιλάσθενος. Ο παιδαγωγός του, ο Ιησουίτης ιερέας Oettl, υπέφερε με την αναίδεια και τις αταξίες του μικρού βασιλόπαιδου. Τόσο που συχνά τον μάλωνε και τον ράβδιζε, πράγμα που επέφερε και την πατρική διαμαρτυρία. Από πάνω από το παιδί, το γεμάτο από την πατρική αγάπη, ήταν σκυμμένοι  νευρολόγοι και ψυχίατροι, γιατί είχαν διαγνώσει ψυχικό πρόβλημα. Για αυτόν τον λόγο, είχε δυό φορές νοσηλευτεί σε ειδικό κέντρο στο Λιβόρνο.  (1829). Τον Φεβρουάριο του 1832,  του προσφέρεται ο ελληνικός θρόνος. Να σημειωθεί, ότι από πολύ μικρό, ο μπαμπάς του τον προόριζε για μια εκκλησιαστική σταδιοδρομία, καίτοι από την ηλικία 8 ετών, του είχε απονεμηθεί ο βαθμός του αντισυνταγματάρχη.

Όταν δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας, οι Έλληνες είχαν βγεί στη ‘‘γύρα’’, αναζητώντας σωτήρα - βασιλιά. Ο Κασομούλης, γράφει πως “οι οπλαρχηγοί και οι στρατιώτες δήλωναν ότι και ένα σκύλο αν ήθελε, ας έστελνε ο βασιλιάς για αντιπρόσωπο του. Όλοι θα τον υποδέχονταν με χαρά, αρκεί να έπαυαν τα βάσανα τους».  Αυτό θα ειπεί ότι ό  Όθωνας,  βρήκε μια χώρα που η οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση  είχε φτάσει σε μια τραγικότητα. Και πάνω από όλα  οι φανατισμοί, η  διχόνοια,  οι εμφύλιες διαμάχες δεν είχαν σταματημό.

Σε αυτή τη χώρα ήρθε να βασιλεύσει ο ανήλικος Όθωνας. Και αυτόν τον χώρο τον αγάπησε. Και όλη την Ελλάδα την αγάπησε, δεν ήθελε κανείς να την θίξει και επιθυμούσε διοικητικά και στρατιωτικά να την οργανώσει, και γεωγραφικά,  πολιτιστικά και πνευματικά να την μεγαλώσει, τιμώντας όλο το αρχαίο της παρελθόν. Και το έδειξε. Τους Έλληνες όμως, υπάρχει μια αμφιβολία στο αν τους αγαπούσε. Ανήλικος ών, αναγκάστηκε να παραχωρήσει μέχρι την ενηλικίωση του (1.6.1835) την διακυβέρνηση της χώρας στους αντιβασιλείς.

Δεν θα επεκταθώ χωριστά στον καθένα. Θα πώ μόνο ότι δεν ήταν “τυχαίοι”. Ήταν προσωπικότητες με ιδιαίτερες ικανότητες και σε πολλά σημεία άφησαν έργο. Δεν άφησαν όμως αγάπη. Άφησαν μίσος, όταν παραγνωρίζοντας κάθε ηθική αξία, προσεταιρίστηκαν φατρίες και κόμματα. Λεηλάτησαν το δημόσιο χρήμα.

Περιοδικά, αλλοδαποί συνασπισμοί συμφεροντολογικά συνεταιρίστηκαν με τους ντόπιους αποστάτες, μόνο και μόνο για να εκμεταλλευτούν την Ελλάδα και την λαϊκή ψυχή του Έλληνα.

Οι πρωτεργάτες του Αγώνα, κατάντησαν θλιβεροί επαίτες και οι χήρες και τα ορφανά των πεσόντων αγωνιστών, περιθωριακό συνοθύλευμα από την ανέχεια. Και αυτή την ώρα,  που το “δάνειο’’ κατατρωγόταν και σε δεξιώσεις και προκλητικές εκδηλώσεις. Όχι ιδιαίτερα από τον Όθωνα, αλλά από τους περι αυτόν με την βασιλική ανοχή και κάλυψη βεβαίως. Αυτό  όμως στο βαυαρικό περιβάλλον του δεν έφτανε. Ήθελαν να διαιωνίσουν την αντιβασιλεία και κρατική λεηλασία. Με ιατρικές πιστοποιήσεις πιθανώς και πλαστές, προσπαθούσαν να  αποδώσουν στον Οθωνα, να καταλογίσουν ανεπάρκεια και ανικανότητα στη εκτέλεση των βασιλικών του υποχρεώσεων**.

Οι φατρίες που είχαν αναπτυχθεί στην προ  και μεταεπαναστατική Ελλάδα αλλά και τώρα βλάσταιναν επικίνδυνα. Χωρίς ιδεολογικές πατριωτικές αναστολές και αποβλέποντας σε ιδιοτελές συμφέρον, κινούσαν τα νήματα της παρανομίας. Οι χήρες και τα θύματα του Αγώνα χωρίς κοινωνική πρόνοια αλλά και χωρίς τα στοιχειώδη μέσα επιβίωσης επαιτούσαν για τον επιούσιον.

«Οι αγωνιστές γινήκανε επαίτες. Ήταν νοικοκυραίοι και κατάντησαν διακονιαραίοι» γράφει τώρα μετανιωμένος ο Μακρυγιάννης και «οι Βαυαροί τώρα έχουν καρότζες και μπάλους». Και μέσα σε όλα τα άλλα, οι φατρίες που είχαν αναπτυχθεί στην προεπαναστατική Ελλάδα και είχαν βλαστήσει στον Αγώνα, κινούσαν τα νήματα της παρανομίας αποβλέποντας στο προσωπικό τους συμφέρον.

Στη διάσκεψη του Λονδίνου, τον Απρίλιο του 1832, οπότε  αναγγέλθηκε και η εκλογή του Όθωνα, οι Έλληνες είχαν ζητήσει να δοθεί στο νεοσύστατο κράτος, Σύνταγμα. Η αντιβασιλεία αγνόησε το αίτημα, καθ΄ υπόδειξη του Λουδοβίκου της Βαυαρίας, διότι κατ΄αυτόν  η παραχώρηση συντάγματος αντιέβαινε πρός τα βασιλικά προνόμια. Η πολιτική των Βαυαρών, ξέφυγε και διέψευσε τις προσδοκίες του λαού. Η κρατική εξουσία, είχε γεμίσε από Βαυαρούς στην προσπάθεια ελέγχου των πάντων. Προβαλόμενη δικαιολογία που ίσως και να ευσταθεί σε ένα βαθμό, η ανάγκη να εξευρωπαϊστεί η Ελλάδα. Τελικά η βαυαροκρατία  έγινε πηγή μεγάλων αντιδράσεων καθώς οι αγωνιστές παραγκωνίζονταν και τα αντιλαικά μέτρα  οδηγούσαν όλο και πιο συχνά στην  στέρηση ατομικών ελευθεριών. Οι  πολλές πολιτικές μεταβολές στις θέσεις των Βαυαρών*** που ακολούθησαν δεν βελτίωσαν την κακή κατάσταση. Ο Μακρυγιάννης  τώρα συνομωτεί επιδιώκοντας Εθνική Συνέλευση και Σύνταγμα. Και τίθεται σε περιορισμό. Τα αντιλαικά κατασταλτικά μέτρα πολλαπλασιάζονται. 

Την ιερή στιγμή της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, λαός και στρατός, σύσσωμοι περικυκλώνουν τα ανάκτορα και απαιτούν “Σύνταγμα”. Ο Όθων παρά τις αντιρρήσεις του, υποχωρεί και ορκίζεται πίστη στο Σύνταγμα. «Δεν είμαι πλέον Βασιλεύς» δηλώνει, «Μου επέβαλαν εθνική συνέλευση και Σύνταγμα».

Τώρα το πόσο τηρήθηκε το “Σύνταγμα” είναι μια άλλη ιστορία. Τα έφερα όμως πάλι στη μνήμη μας για να θυμόμαστε ότι οι ξένοι δεν έρχονται μόνοι τους και λεηλατούν τον τόπο μας. Τους καλούμε εμείς και η ανεπάρκεια μας. Και  η 3η Σεπττεμβρίου του 1843 αυτό πρέπει να μας θυμίζει.

*  Ιστορία Ρούσσου

** Έκθεση γιατρού Wimber. (Μαρκεζίνης)

*** Τρείς οι περίοδοι διακυβέρνησης .1)Δύο αντιβασιλείες με Βαυαρούς και 2) μία ο Όθων με την Αμαλία.

Βοηθήματα

1) Ιστορία Ελλ.Έθνους. Εκδοτική Αθηνών

2) Σ. Μαρκεζίνη. Πολιτική  Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας . Πάπυρος

3) Γ.Ρούσσου Νεώτερη Ιστορία  του Ελληνικού Έθνους. Ελλ. Μορφωτική Εστία.

4) Ιστορικά Ελευθεροτυπίας  τεύχη 47 και 13

5) Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα. Πάπυρος Πρεςς.

6) Ιστορία του Νέου Ελληνισμού .Ελληνικά Γράμματα